చాణక్య నీతి సూత్రాలు నాల్గవ అధ్యాయం chanukhya neethi sutralu part4

చాణక్య నీతి సూత్రాలు

నాల్గవ అధ్యాయం

1 . ధర్మేణ ధార్యతే లోకః
ఆ . లోకాన్ని ధర్మమే నిలబెడుతున్నది . 

2 . ప్రేతమపి ధర్మాధర్మా వనుగచ్చతః

ఆ . చచ్చిన వానిని కూడా ధర్మాధర్మాలు వెంబడిస్తాయి . 

3 . దయా ధర్మస్య జన్మభూమిః

ఆ . ధర్మానికి పుట్టినిల్లు దయ . 

4 . ధర్మమూలే సత్యదానే . 
అ . సత్యమూ , దానమూ ధర్మానికి మూలం . లేదా సత్య . దానాలకి ధర్మం 
మూలం . 

5 . ధర్మేణ జయతి లో కాన్ . 
ఆ . ధర్మంచేత లోకాల్ని జయిస్తాడు . 

6 . మృత్యురపి ధర్మిషం  రక్షతి . 
అ . ధర్మాత్ముణ్ణి మృత్యుదేవత కూడా రక్షిస్తుంది . 

7 . ధర్మాద్విపరీతం పాపం యత్ర యత్ర ప్రసజ్యతే తత్ర తత్ర 
ధర్మావమతిరేవ మహతీ | ప్రసజ్యతే . 
అ . ధర్మానికి విరుద్ధమైన పాపం ఎక్కడెక్కడ ప్రవ ర్తిస్తుందో అక్కడ 
ధర్మానికి పెద్ద అవమానం కలుగుతుంది . లేదా ధర్మం పేరిట దానికి 
విరుద్ధమైన పాపం ఎక్క డెక్కడ వ్యాపిస్తుందో అక్కడ ధర్మానికి 
అవమానమే జరుగుతుంది . 

8 . ఉపస్థిత వినాశానాం ప్రకృతిిః ఆకారేణ కార్యేణ చ లక్ష్యతే . 
అ . వినాశం దగ్గర పడ్డ వాళ్ళ స్వభావం వాళ్ళ ఆకారంచేత , చేసే పనులచేత 
తెలుస్తుంది . 

9 . ఆత్మవినాశం సూచయత్యధర్మ బుద్ధి : . 
అ . అధర్మబుద్ధి ఆత్మ వికాశాన్ని ( తన నాశాన్ని ) సూచిస్తుంది . 

10 . పిశునవాదినో రహస్యం కుతః ? 
ఆ . చాడీలు చెప్పేవాడికి రహస్యం ఏమిటి ? 

11 . పరరహస్యం నైవ శ్రోతవ్యమ్ . 
అ . ఇతరుల రహస్యాలు వినకూడదు . 

12 . వల్లభస్య స్వార్థపరత్వమధర్మయు క్తమ్ . 
ఆ . ప్రియుడనుకొన్న వాడు స్వార్ధ పరుడై ఉండడం అధర్మం . 

18 . స్వజనే ష్వతి క్రమో న కర్తవ్య్యః
అ . తనవాళ్ళ విషయంలో కూడా మర్యాదను అతిక్రమించకూడదు . 

14 . మాతాపి దుష్టా త్యాజ్యా . 
అ . తల్లెనా దుష్టురాలై తే విడిచి పెట్టి వేయాలి . 

15 . స్వహస్తోపి విషదిగ్ధశ్ళేద్య : . 
ఆ . విషం పూసిన తన చేతినైనా నరికి వెయ్యాలి . 

16 . పరోపి చ హితో బన్దుః

ఆ . పరాయివాడై నా హితుడు బందువే . 

17 . కక్షాదసౌష్యదం  గృహ్యతే . 

అ . పొదలో నుంచైనా ఔషధం గ్రహించబడుతుంది . 

18 . నాస్తి చోరేషు విశ్వాసః
ఆ . దొంగలమీద నమ్మకం పనికిరాదు . 

19 . అప్రతీకారేష్వనాదరో న కర్తవ్యః . 
ఆ . ప్రతిక్రియ చేయని వారి విషయంలో అనాదరం చెయ్యకూడదు . 
మనం చేసిన దానికి ఇతడు ఏమీ ప్రతిక్రియ ( ప్రత్యపకారం మొ . ) చేయలేదు కదా అని ఏమరి ఉండకూడదు . అతడు ఎప్పుడైనా చేయువచ్చు . 

20 . వ్యసనం మనాగపి బాధతే. 
అ . కొంచమైనా వ్యసనం ( దుఃఖం లేదా దుర్వ్యసనం ) బాధిస్తుంది . 

21 . అమరవదర్థజాతమర్జయేత్ . 
ఆ . ధనం సంపాదించేటపుడు " నాకు మరణం లేదు ” అన్నట్లు సంపాదించాలి . 

22 . అర్థ వాన్ సర్వలోకస్య బహుమతః
ఆ . ధనవంతుణ్ణి అందరూ గౌరవిస్తారు . 

28 . మహేన్ద్రమప్యర్థ హీనం న బహుమన్యతే లోకః 

ఆ . సాక్షాత్తూ దేవేంద్రుడే అయినా ధనం లేనివాణ్ణి లోకం గౌరవించదు . 

24 . దారిద్ర్యం ఖలు పురుషస్య సజీవితం మరణమ్ . 
అ . మానవుడికి దారిద్ర్యం అనేది జీవించి ఉండగానే మరణం . 

25 . విరూపో ఽప్యర్థవాన్ సురూపః . 
అ . కురూపి అయినా ధనం ఉంటే సౌందర్యవంతుడు . 

26 . ఆదాతారమప్యర్థవ న్తమర్డినో న త్యజన్తి

ఆ . ఏమీ ఇవ్వని వాడైనా ధనికుణ్ణి యాచకులు విడిచి పెట్టరు . 

27 . అకులీనోపి ధనవాన్ కులీనాద్విశిష్టః . 
అ . సత్కులంలో పుట్టినవాడు కాకపోయినా ధనవంతుడు కులీను డే . . 

28 . నాస్త్యవమానభయమనార్యస్య . 
అ . నీచుడు అవమానానికి భయపడడు . 

29 . నోద్యోగవతాాం వృత్తిభయమ్ . 
ఆ . ఉద్యమశీలురకు ( పాటుపడేవాళ్ళకి ) వృత్తి దొరకదనే భయం లేదు . 

30 . న జితేంద్రియాణాం విషయభయమ్ . 
అ . ఇంద్రియాలను జయించినవాళ్ళకి భోగ్య విషయాలవల్ల భయం ఉండదు 

31 . న కృతార్థానాం మరణభయమ్ . 
ఆ . కర్తవ్యాలన్నీ చేసుకొన్న వాళ్ళు మరణానికి భయపడరు . 

82 . కస్యచిదర్దం స్వమివ మన్యతే సాధుః . 

అ , అది ఎవరి సొత్తైనా తన సొత్తే అనుకొని సంతోషిస్తూ ఉంటాడు 
సత్పురుషుడు . 

38 . పర విిిిభ వేష్వాదరో న కర్తవ్య్యః
ఆ . పరుల ఐశ్వర్యాల మీద ఆదరం ( ఆస క్తి ) చూపకూడదు . 

34 . పరవిధ వేష్వాదరో2పి నాశమూలమ్ . 
ఆ . పరుల వైభవాల మీద ఆదరం చూపినా కూడా అది నాశనానికి దారి 
తీస్తుంది . 

35 . పలాల మపి పరద్రవ్యం న హర్తవ్యమ్ . 
అ . పరద్రవ్యం గింజ లేని పొట్టు కూడ హరించకూడదు . 

36 . పరద్ర వ్యాపహరణమాత్మద్రవ్యనాశ హేతు ! . 
అ . పరుల ద్రవ్యం హరించడం వల్ల తన ద్రవ్యం నశిస్తుంది . 

37.న చౌర్యాత్పరం మృత్యుపాశః
ఆ . దొంగతనాన్ని మించిన యమపాశం లేదు . దొంగతనం తప్ప మరొక 
యమపాశం లేదు . 

38 . యవా గూరపి ప్రాణధారణం కరోతి కాలే . . 
అ . కొన్ని సమయాలలో గంజి కూడా ప్రాణాలను నిలబెడుతుంది . 

39 . న మృతస్యౌషధం ప్రయోజనమ్ . 
అ . చచ్చినవానికి ఔషధం నిరుపయోగం : 

40 . సమకాలే ప్రభుత్వస్య ప్రయోజనం భవతి . 
ఆ . కాలం సమంగా ఉన్నప్పుడే , అనగా కాలం విషమంగా , విపరీతంగా 
లేనప్పుడే , ప్రభుత్వం వల్ల ప్రయోజనం ఉంటుంది . విషమకాలంలో 
ప్రభుత్వం లభించినా అన్నీ కష్టాలే . 

41 . నీచస్య విద్యాః పాపకర్మణ్యేవ తం యోజయన్తి

  ఆ . నీచుడికి విద్యలు ఉన్నా అవి వాని చేత పాపకర్మలే చేయిస్తాయి . 

42 . పయఃపానమపి విషవర్తనం భుజజ్ఞస్య న త్వమృతం స్యాత్ . 
ఆ . పాము పాలు తాగితే విషమే పెరుగుతుంది కాని అవి అమృతంగా 
మారవు . 

48 . న హి ధాన్యసమో హ్యర్థ్థః
అ . ధాన్యం వంటి ధనం లేదు . 

44 . న క్షుధాసమః శత్రు్రుః 
ఆ . ఆకలి వంటి శత్రువు లేడు . 

45 . అకృతేర్ని యతా క్షుత్

ఆ . పని లేనివానికి ఎప్పుడూ ఆకలే . 

48 . నాస్త్యభక్ష్యం క్షుధితస్య . 

ఆ . ఆకలిగొన్న వాడికి తినదగనిదంటూ లేదు . 

47 . ఇంద్రియాణి ప్రతిపదం నరాన్ జరాకృశాన్ కుర్వన్తి . 

ఆ . ఇంద్రియాలు మనుష్యుల్ని అడుగడుగునా ముసలితనంచేత ( దౌర్బ 
ల్యంచేత ) కృశించిపోయేటట్లు చేస్తాయి . 

48 . సానుక్రోశం భర్తారఘాజీవేత్ . 
ఆ . జాలి గల ప్రభువును ఆశ్రయించి బ్రతకాలి . 

49 . లుబ్థసేవీ పావకేచ్చయా ఖద్యోతం ధమతి . 

ఆ . లోభియైన ప్రభువును సేవించేవాడు నిప్పుకోసం మెరుగుడు పురుగును 

పట్టుకొని ఊదినట్లే . 

50 . విశేషజ్ఞం స్వామినమాశ్రయేత్ . 
అ . ఇతరుల గుణాలను తెలిసికొనగలిగిన ప్రభువును ఆశ్రయించాలి . 

51 . పురుషస్య మైథునం జరా . 
పురుషుడికి మైథునం ముసలితనం దౌర్బల్య హేతువు 

52 . స్త్రీణా మైధునం జరాాః. 
అ . స్త్రీలకు మైథునం లేకపోవడం ముసలితనం . 

53 . న నీచోత్తమయోర్వైవాహః . 
ఆ . నీచులకీ ఉత్తములకి మధ్య వివాహసంబంధం కుదరదు . 

54 . అగమ్యాగమనాదాయుర్యశఃపుణ్యాని క్షీయతే . 
అ . కూడని స్త్రీతో సంబంధంపల్ల ఆయుర్ధాయము , కీర్తి , పుణ్యమూ 
కూడా నశిస్తాయి . 

55 . ' నా స్త్యహంకారసమః శత్రుః . 
ఆ . ఆహంకారం వంటి శత్రువు లేడు . 

56 . సంసది శత్రుం న పరిక్రోశేత్

ఆ . శత్రువుని సభలో ' ( పదిమందిలో ) నిందించగూడదు . 

57 . శత్రువ్యసనం శ్రవణసుఖమ్ . 
ఆ . శత్రువు కష్టాలలో ఉన్నాడంటే వినడానికి చాలా ఆనందకరం

 . 
58 . అధనస్య బుద్ధిర్నవిచ్యతే

అ . ధనం లేనివానికి బుద్ధి ఉండదు బుద్ధి పనిచెయ్యదు ) . 

59 . హితమప్య ధనస్య వాక్యం న గృహ్యతే . 

అ . ధనం లేనివానిమాట హితకరమే అయినా వినరు . 

60 . అధనః స్వభార్యయా ఒప్యవమన్యతే . 
అ . ధనం లేని వాణ్ణి భార్య కూడా అవమానిస్తుంది . 

61 . పుష్పహీనం సహకారమపి నోపాసతే భ్రమరాాః
అ . తియ్య మామిడి చెట్టే అయినా పువ్వులు లేకపోతే తుమ్మెదలు దాని 
దరికి చేరవు . 

చతుర్థాధ్యాయం సమాప్తం 

All copyrights reserved 2012 digital media act